PGS.TS. Cao Thị Hồng (Khoa báo chí - media & Văn học tập - ngôi trường ĐH KHoa học)
1. Bạn đang xem: Vì sao thơ huy cận lại buồn
Trước nay, đã có khá nhiều nhà nghiên cứu và phân tích phê bình (Hà Như Chi, Uyên Thao, Phạm gắng Ngũ, Nguyễn Tấn Long, Sông Thai, Chu Văn Sơn, Nguyễn Đăng Điệp…), thảo luận về “khối sầu thiên cổ” vào thơ Huy Cận tuy nhiên quả thiệt “khối sầu” đó, trải qua thời gian, mặc dù được quan sát từ góc làm sao vẫn tỏa tia nắng thâm u, huyền diệu túng bấn ẩn, như chính người sáng tác viết: một chiếc linh hồn nhỏ/ sở hữu mang thiên cổ sầu (Ê chề). Đọc Lửa thiêng của Huy Cận, bạn cũng có thể cảm nhấn rõ trong thơ Huy Cận song song nỗi “buồn điệp điệp” bao giờ cũng là sự tương khắc khoải về nỗi đơn độc ám hình ảnh tâm cảm thi nhân. Đã có không ít luận giải về nỗi buồn - một phương diện thẩm mỹ và làm đẹp mang giá bán trị như thể một biểu hiện niềm đau thân phận của kiếp lưu lại đày, nhưng lại cảm thức cô đơn trong thơ Huy Cận vẫn là 1 trong vấn đề còn nhiều vứt ngỏ. Công ty chúng tôi cho rằng cô đơn rất có thể coi như một yếu tính, một phương diện thẩm mỹ không thể ko nói đến, nó đóng góp thêm phần không nhỏ tuổi làm đề xuất sự độc đáo, cuốn hút trong những áng thơ sót lại với thời hạn trong Lửa thiêng của Huy Cận. Tò mò Cảm thức đơn độc trong Lửa thiêng của Huy Cận rất có thể nhận diện chiều sâu trong bốn duy nghệ thuật của một trong những gương mặt tiêu biểu vượt trội của cuộc giải pháp mạng thơ trong vượt trình tiến bộ hóa thơ ca dân tộc, kia là trào lưu Thơ mới.
2.Cô đối chọi hay sự cô đơn (Loneliness) là 1 trong những trạng thái cảm xúc phức tạp của con bạn nhằm đáp ứng nhu cầu lại với sự cách ly của bản thân với buôn bản hội. đơn độc thường bao hàm cảm giác lo âu, suy tư, trăn trở… về việc trống vắng ngắt của con bạn bởi sự thiếu hụt tình cảm, không cảm thấy được sự kết nối xúc cảm giữa con fan với con tín đồ và vạn trang bị của nuốm giới. Sự cô đơn hoàn toàn có thể cảm nhận trong cả khi con tín đồ được bao bọc bởi các người, thỉnh thoảng sống thân “đám đông” nhưng mà lòng vẫn tràn đầy cảm giác cô đơn, thậm chí còn con người cô đơn ngay chủ yếu ngôi nhà đất của mình. Các nhà hiện sinh nhà nghĩa quan tiền niệm đơn độc là yếu tính của phiên bản thể. Cô đơn mang ý nghĩa phổ quát và tồn trên trong làng hội loài bạn như một phẩm tính người. Vì vậy cô đơn luôn luôn hiện hữu ở đầy đủ thời đại, mọi dân tộc, với in dấu rõ ràng trong các tác phẩm văn học đông tây kim cổ của quả đât là một điều tất yếu …
Đọc Lửa thiêng của Huy Cận, cảm thức cô đơn như một mạch ngầm xuyên suốt hồn thơ, với rất nhiều cung bậc, thanh âm, hoặc sâu đậm, hoặc mờ nhòe, hoặc trực tiếp, hoặc con gián tiếp mô tả trong hầu hết các bài xích thơ: Bi ca, Bình yên, bi ai đêm mưa, ước khẩn, phương pháp xa, Chết, Chiều xưa,Chiều xuân, lốt chân mặt đường, Đẹp xưa, Đi giữa con đường thơm,Điệu buồn,Giấc ngủ chiều, Hồn xa, Hồn xuân, size tình, Lời dịu, Mai sau, Mưa, quanh quẩn, Thu, Thu rừng, Tiễn đưa, Tình mất, Tình tự, Trò chuyện, Trông lên, Xuân, Xuân ý, Ê chề, Họa điệu, Tràng giang, Thuyền đi, Thu rừng, Nhạc sầu, Ngậm ngùi, Vạn lý tình … Cô đơn bao trùm không gian, thời gian, cô đơn hiện hữu bên trên từng lá cây, ngọn cỏ, cánh bèo, đám mây, cái sông, bé thuyền, cơn mưa, làn gió, cánh chim trời… căn cơ nào khiến cô đơn trở thành âm hưởng chủ đạo chi phối ý thức xây đắp thi giới nghệ thuật và thẩm mỹ của Lửa thiêng? thanh nữ văn sĩ Marguerite Duras có lý khi nhận định rằng “cô đơn như là hư không, cả một rỗng tuếch mênh mông, rất cần phải lấp đầy”, cùng từ chủ ý này rất có thể thấy cô đơn phủ đầy thi giới của Huy Cận bởi trong cảm nhận của ông hầu hết cái thuộc quả đât hiện hữu từng giây phút quanh ông đông đảo lạnh lùng, xa lạ,ngoài trung bình kiềm rà soát của bé người, tường ngăn thành phi lý thời điểm vô hình, thời điểm hữu hình bủa vây, ngăn cách tứ phía, cuộc sống thường ngày của con tín đồ chỉ là 1 trong những sự lâu dài vô nghĩa. Khoảng tầm hư không rỗng tuếch bát ngát tưởng mang đến vô cùng trong tâm địa hồn thi nhân chỉ còn có thể được bao phủ đầy bởi thi ca. Và đơn độc như một phương cách để thi nhân bao gồm thể gặp gỡ với lắng nghe tiếng nhỏ Người luôn luôn hiện diện vào cõi sâu thẳm của vai trung phong linh cô đơn để tìm về hoà hợp trong mối giây đối sánh tương quan và trực tiếp với nhân loại, cùng rộng hơn, cao hơn cô đơn để nối tua dây giao cảm thuộc vũ trụ vô biên, vĩnh hằng, tìm tới miền thanh tịnh. Dùng cô đơn để vượt bay cô đơn, để được sống là bao gồm mình - “Tôi tồn tại” chỉ thực sự có ý nghĩa sâu sắc khi chiếc tôi này tự bóc tách ra ngoài tồn tại; Và đây là căn nguyên chuyên sâu nhất để rất có thể luận giải bởi sao đơn độc lại trở thành dư âm chính vào Lửa thiêng của Huy Cận. Từ trạng thái đơn độc tỏa ra “buồn điệp điệp”, “sầu muôn ngả”…cô 1-1 như nguồn cội của phần đông nỗi sầu, bi quan – đó là tiếng thở dài mang âm hưởng của thời đại, “là một bội nghịch ứng thời đại”3.
Trong tè thuyết “Bức tường”, Jean Paul Sartre đã biểu lộ một phương pháp tài tình sự đơn độc không hội thoại được cùng nhau giữa người với người. Ông vẫn để nhân đồ gia dụng Pierre chia sẻ những lời trung khu sự đầy cay đắng: “Có một bức tường ngăn cách giữa chúng tôi, tôi bắt gặp và nói chuyện mỗi ngày với cô, dẫu vậy xem ra cô đang sinh sống và làm việc bên cơ bức tường”4. Vào đời sống, con fan thường rơi vào hoàn cảnh trạng thái khổ tâm nhất, khi cảm nhận nỗi lẻ loi, đối chọi chiếc, không thể gồm một tua dây kết nối yêu thương thuộc người hoàn toàn có thể sẻ chia bi lụy vui cay đắng cùng mình. Huy Cận thấu hiểu điều này và thi nhân cũng cảm thấy rất rõ, trong cõi nhân gian đi tìm người tri âm, tri kỷ để gắn kết thật cạnh tranh lắm thay! Tri nhận thấy khoảng biện pháp xa vời, lạnh nhạt giữa con người với nhỏ người trong cuộc sống nơi trần thế đã khiến cho cảm thức cô đơn trong Lửa thiêng của Huy Cận ngấm đẫm color bi thương.
Không vài lần trong Lửa thiêng bọn họ gặp Huy Cận thảng thốt, xót xa nhớ tiếc nuối trước các cuộc phân tách lìa, giã biệt: Tới ngã cha sông, nước bốn bề/ Nửa chiều con gà lạ gáy mặt đê/ xóm xa lặng lẽ âm thầm sau tre trúc/ Bến cũ thuyền em sắp đến ghé về (Em về nhà); Ôi nắng đá quý sao cơ mà nhớ nhung/ có ai đàn lẻ nhằm tơ chùng/ tất cả ai tiễn biệt nơi xa ấy/ Xui bước đi đây cũng ngại ngùng...(Nhớ hờ). Thôi đang tan rồi vạn gót hương/ Của người mẫu tới từ trăm phương/ tung rồi những cách không hò hẹn/ Đã bước trùng nhau một ngả đường (Dấu chân bên trên đường). Vì ta đợi cho nên vì vậy người chẳng đến/ người xa ta, xa từ thuở sơ sinh (…) Nhưng chân rất đẹp vội rẽ đường trăm lối / Gió cất cánh qua thôi gửi tiếng cười chào / Rồi một giở đứng chờ bạn chẳng tới (Bi ca). Hoài Thanh từng xác quyết: “cái buồn của Lửa thiêng là cái bi tráng tỏa ra từ đáy hồn một fan cơ hồ không biết đến ngoại cảnh”5. Quả đúng là vậy, cảm thức cô đơn bên cạnh đó xuất phạt từ phần lớn ám ảnh thuở “sơ sinh”, của ký ức, đơn độc tụ hợp, kết ứ trong tiềm thức thi nhân, cô đơn đúc thành “sợi tua buồn” sâu lắng, domain authority diết, thao thiết rã trong giọng điệu thơ Huy Cận. Dẫu đương thời lúc viết đều câu thơ trong Lửa thiêng thi nhân mới chỉ đang ở độ tuổi đôi mươi, tuy nhiên với trái tim dạt dào cảm hứng và tâm hồn nhạy bén, ngần này cũng đủ nghiệm sinh để thấu hiểu cô đơn là mong muốn cho đi mà không có người nhận, là ý muốn nhận mà lại “chờ mãi” chẳng bao gồm ai cho, đơn độc là ngóng đợi, mà dòng mình mong chờ chẳng bao giờ đến, cô đơn là ngay gần nhau mà lại vẫn phương pháp biệt, ko phải cách biệt của không khí mà là đứt quãng của cõi lòng…
Thơ Huy Cận hay nói đến hồn 1-1 chiếc, lòng quạnh hiu, hồn góa bụa… trong thức dìm của tác giả, cõi dương gian bên cạnh đó chỉ gồm ly tán, phân chia xa, ít tất cả sum vầy: Hồn độc thân như đảo rời dặm biển/ xuyên suốt một đời như núi đứng riêng tây (Mai sau). Bởi vì vậy, Huy Cận luôn mở rộng lớn lòng mình để “lắng nghe bản thân sống, để ghi đem cái nhịp nhàng , lặng lẽ âm thầm của quả đât bên trong”6. Có lẽ đó là phương pháp “nổi dậy” duy nhất để có thể chống lại sự đông cứng nơi tâm hồn khi con tín đồ không cảm giác mình đang ở trong chính ngôi nhà đất của mình, hoặc trung khu hồn vẫn rời bỏ bản thân, khiến con fan đang dần dần mất ý niệm về cuộc sống đời thường của bao gồm mình: Đêm mưa có tác dụng nhớ không gian/lòng run thêm giá nỗi hàn bao la…/Tai nương nước giọt mái nhà/ nghe trời nằng nặng trĩu nghe ta bi hùng buồn”(Buồn tối mưa). Trong cô đơn, xúc cảm của Huy Cận thiệt tinh tế, thi nhân nhận thấy sâu thẳm trong tâm địa đang “run” lên vày “nỗi hàn bao la” dâng trong lòng, cái lạnh giá của ngoại cảnh đã đánh thức, cùng hưởng cùng cái lạnh lẽo vốn ngấm sâu địa điểm vô thức khiến cho lòng bạn càng thêm tương khắc khoải trong một tối mưa: Nghe đi rời rộc rạc trong hồn/ đa số chân xa vắng vẻ dặm mòn lẻ loi... /Rơi rơi... Nhẹ nhàng rơi rơi.../Trăm muôn giọt vơi nối lời vu vơ... /Tương tứ hướng lạc phương mờ.../Trở nghiêng gối nặng lạnh lùng nằm nghe /Gió về, lòng rộng không che/ tương đối may hiu hắt tư bề chổ chính giữa tư...(Buồn đêm mưa). Nhỏ người không chỉ cô đối chọi trong không khí mà còn đơn độc trong thời gian. Đếm mưa rơi như đếm từng giọt thời hạn đang rơi rơi hòa hợp vào rộng lớn vũ trụ… một mình trong chiếc khoảnh khắc hiện tại tại, xa phương pháp quá khứ, đối diện với sau này bấp bênh, mờ mịt, bé người không chỉ có xa lạ, “lạc phía phương mờ” với môi trường xung quanh sống của bản thân mà còn xa lạ với chủ yếu mình, xa lạ với thừa khứ và của sau này của mình. Tìm lấy đâu hơi ấm, tầm nhìn và lời nói ơn tình của tha nhân? khi xung quanh thỉnh thoảng sự bất công, thói đời bội phản bội, black bạc, lòng người lạnh lùng, vô cảm như xé nát trái tim ta, khiến ta khi đối lập với tha nhân chỉ cảm xúc mình bị vây hãm và tổn thương sâu sắc? Đó là nỗi cô đơn kinh hoàng vì sự vô trọng tâm và lòng dạ hiểm ác của con người gây ra so với con người…
Cái tôi trữ tình không an tâm trong từng tích tắc hiện hữu, có lúc cuống quýt “chạy trốn” tuy thế càng chạy trốn càng lâm vào bi kịch của trạng thái cô đơn: Trốn tránh độc thân chạy ngủ lang,Hồn ơi! tất cả nhớ giấc nai lưng gian/ Nệm là tương đối thở, da: chăn ấm/ Xương rửa vào xương bớt nỗi hàn ?(Ngủ chung) ; Ai bị tiêu diệt đó? Nhạc bi đát chi lắm thế! Chiều mồ côi, đời rét mướt không tính đường; Phố vắng vẻ màu đá cũ lên sương, Sương hay thiết yếu bụi phai tàn lả tả?(Nhạc sầu); Tai dưới đất để nghe chừng giờ sóng/ Ở bên trên đời, đầu ấy ngẩng lên cao/ sẽ nằm im! Ôi đau khổ chừng nào/ Thân bay nhảy giam trong mồ nhỏ tí (Chết). Khi chỉ còn cách “xương rửa vào xương sút nỗi hàn” cùng nghĩ về chiếc “chết, mồ côi, bụi phai tàn…” là khi con người đã sinh sống tận cùng của cảm xúc cô đơn. Một hồn đau, một đời lạnh khiến con fan vốn dĩ đã cô đơn lại càng trở nên đơn độc hơn bao giờ hết. Chiều sâu xúc cảm cho thấy khoảng vóc, nội lực ở trong phòng thơ, vì thế là tín đồ hiểu Huy Cận rộng ai hết, khi viết tựa cho Lửa thiêng, Xuân Diệu đã tất cả phát hiện khá tinh tế: “Huy Cận nói hộ mang đến ta đó, đông đảo giọt nước mắt thường mang đến quanh mi rồi ngừng. Huy Cận do đã bởi vì ta nhưng rơi xuống má; cái linh hồn ấy trơ thổ địa không nhắc hết, kiếp người lang thang, khu đất trời trôi nổi, lạnh lắm trần thế ơi!” 7. Thừa nhận xét của Xuân Diệu mang đến thấy, nỗi cô đơn thân phận được cảm thấy từ trung ương linh sâu thẳm đã mang lại cho thơ Huy Cận unique thẩm mỹ mà chưa hẳn người làm cho thơ làm sao cũng dễ dàng có được – giọt nước mắt tràn mi “rơi xuống má”để rồi chảy dài mãi của thi nhân chính là giọt nước mắt “thanh lọc” vai trung phong hồn, giọt nước mắt của niềm nhức vượt qua sự than vãn, bi lụy yếu đuối của cá thể để vươn cho nỗi đau mang lại muôn kiếp tín đồ trong cõi nhân sinh. Cảm thức cô đơn bởi sự xa cách, hững hờ giữa con fan với con người giữa người đời ai được đẩy đến độ dài trào nhất, nó ám hình ảnh như lời đề cập nhở bạn đọc trải qua không ít thế hệ, ở rất nhiều thời đại, ý thức thâm thúy hơn về thân phận hẩm hiu, ước ao manh của kiếp bạn trên “cõi tạm”. Để trường đoản cú nỗi buồn phiền này mọi cá nhân hãy sống bao gồm một trái tim biết cảm thương, một tấm lòng biết trắc ẩn, một vai trung phong hồn biết mở rộng và dám ra vượt ngoài “khung tình” ích kỷ của bản thân để gặp gỡ, phân chia sẻ, trao khuyến mãi những gì mình bao gồm thể, để đưa về niềm vui cùng hạnh phúc lẫn nhau trong cuộc đời. Thông điệp vang lên đằng sau câu chữ của Lửa thiêng đang thắp lên ngọn lửa thiêng trong tâm địa hồn bạn đọc, từ kia gợi xem xét về vấn đề giữ gìn phẩm tính Người trong mỗi chúng ta, duy nhất là vào thời đại mà lại sự phát triển của nghệ thuật số chi phối mang đến từng hoạt động, bao phủ khắp không khí trú ngụ của nhỏ người.
Bên cạnh cảm thức đơn độc bởi sự thiếu hụt hơi nóng của con người, quả quả như Nguyễn Tấn Long từng share cùng tác giả Lửa thiêng: “Bầu trời của ngoài hành tinh là trời thơ của Huy Cận, nhưng cũng nhân cái bát ngát mịt mù của không gian mịt mù mà Huy Cận cảm bi lụy cái bé nhỏ dại của mình, một sinh vật biểu lộ cho bơ vơ, lạnh buốt cô đơn, trống trải, sầu nhức trong kiếp nhân sinh”8. Giữa mênh mang mênh mông vũ trụ, đối với Huy Cận con fan và vạn đồ dùng sinh linh chỉ là một trong hạt bụi bé dại nhoi. Thiên nhiên, thiên hà càng bao la, con người càng trở nên nhỏ xíu nhỏ, ước ao manh - đó là căn nguyên khiến cho thơ Huy Cận sở hữu nặng nỗi cô đơn, niềm buồn phiền chỉ tất cả thể miêu tả được bằng độ sâu của Trời với chiều rộng của Đất; cô đơn của Huy Cận vào Lửa thiêng còn là cô đơn của ngàn năm xưa vọng lại - chính là nỗi đơn độc của “linh hồn nhỏ”, đối lập cùng ngoài trái đất của hồn xa, hồn xưa…Song, để ngăn chặn lại định mệnh, chống lại một nhân loại mà con người hiện nay đang bị nhấn chìm vào sự quên khuấy bởi thời gian và không gian vô định, Huy Cận dám chấp nhận độc hành, dấn thân Đi hết thời hạn không ghi nhớ thương (Hồn xa) để đối lập cùng cỏ cây, mây, trời, sông, nước… tất cả thể bắt gặp trong thơ Huy Cận những câu thơ nhưng nỗi cô đơn như thấm sâu, phủ rộng trong từng vận động hỗn loạn của thiên nhiên, vũ trụ: nắng nóng xuống, trời lên sâu chót vót/ Sông dài, trời rộng, bến cô liêu(…) lục bình dạt về đâu sản phẩm nối hàng/ mênh mông không một chuyến đò ngang/ Không ước gợi chút niềm thân mật/ âm thầm bờ xanh tiếp bãi vàng… (Tràng giang); Tôi luồn tay bé dại hứng không gian/ cùng với gió xa xôi lạnh lẽo ngàn (Mưa); Lâng lâng chiều nhẹ ghé muôn tai/ Trong trơn chiều như mờ giờ ai/ Thổi lạc mùi hương rừng cơn gió đến/ bâng khuâng trời rộng nhớ sông dài… (Nhớ hờ) Tương tứ đôi vùng tình ngàn dặm/ Vạn lý sầu lên núi tiếp mây (Vạn lý tình); Trăng lên trong khi đang chiều/ Gió về trong lúc ngọn triều bắt đầu lên/ Thuyền đi, sông nước ưu phiền/ Buồm treo thế đỏ rong miền viễn khơi/ Canh khuya tạnh vắng bên cồn,Trăng phơi đầu bãi, nước dồn mênh mang (Thuyền đi).
Có lẽ cũng là vì chưng thi nhân thức dìm rõ một quy lý lẽ bất khả kháng: con bạn đã xuất hiện trên đời là cần “họa điệu” thuộc cô đơn. Cô đơn ám ảnh, thao thức khôn nguôi, trở đi trở lại, cô đơn chi phối toàn bộ cái quan sát của tác giả trong thừa trình xây dựng thi giới. Những bài bác thơ như Họa điệu, Tràng giang, Thuyền đi, Thu rừng, Nhạc sầu, Ngậm ngùi, Vạn lý tình Chiều xưa,Chiều xuân, vết chân bên đường, Đẹp xưa, Đi giữa con đường thơm, Điệu buồn,Giấc ngủ chiều, Hồn xa, Hồn xuân…ít nhiều đều cho biết thêm trong ý thức nghệ thuật của bản thân mình Huy Cận luôn coi đơn độc như một phương tiện đắc dụng duy nhất để giãi bày nỗi niềm của thi nhân về cõi nhân sinh với bao thân phận nhỏ người nhỏ dại bé, nổi chìm theo cái chảy thời hạn vô thủy vô thông thường cùng bao biến chuyển thiên dâu bể của cuộc đời…
Các nhà hiện sinh đã xác minh cô đơn là 1 trong yếu tính của thân phận bé người. Nếu như chối bỏ, không xác nhận sự cô đơn chính là đã vô tình tước quăng quật những phẩm tính Người trong mỗi Con Người. đơn độc như người bạn đồng hành mang đến một sức mạnh nội trung ương để thanh luyện tâm tình, hướng về sự thông giao mầu nhiệm với quả đât xung quanh. Bởi vì đó, thực tế của cô đơn là tập trung năng lực để sáng sủa tạo, cô đơn được nhìn nhận như một quý hiếm tinh thần. Những khoảng thời gian ngắn tĩnh yên ổn như một đk để an dưỡng tinh thần; nhằm định trọng tâm và tu tập; để khám phá bản thân sâu rộng hơn qua mọi gì mình đã, đang sinh sống và cảm nhận. Chiêm nghiệm thơ Huy Cận họ thấy cảm thức đơn độc không nằm ngoài ra giá trị nhân văn trên. Huy Cận đang không trốn chạy cô đơn, ông đã từng tự bạch: Chàng yêu lắm bắt buộc bị người hắt hủi/ đàn ông yêu lâu đề nghị thiên hạ lìa xa/ nam nhi tự tình bởi những khúc bi ca/ quý ông tâm sự với chiều tối quạnh quẽ (…) Hồn đơn chiếc như đảo rời dặm biển/ Suối một đời như núi đứng riêng tây/ Lòng nam giới xưa vùng nọ với vị trí này/ Đây hay đó chỉ dựng chòi cô độc (Mai sau). đơn độc được thi nhân được xem như một sức khỏe để hạn chế lại định mệnh, đơn độc vượt lên trên bi lụy, nó đưa về cho nhỏ người ý thức để sáng chế và nhắm tới phía trước với hy vọng tương lai, cô đơn nhưng không tiến công mất đi phiên bản thể bạn mà cô đơn là để dìm chân chính bản thân, để khẳng định nhân vị của mình; Và vấn đề này cũng luận giải vì chưng sao cảm thức đơn độc là phẩm tính, là mạch ngầm công ty đạo xuyên suốt thơ Huy Cận tuy thế dư âm neo lại trong tâm địa bạn đọc khi đón nhận Lửa thiêng ko phải là sự yếu đuối, bi lụy, khóc than, rẫu rĩ mang lại thân phận “lạc loài”, mà chỉ với nỗi bi quan thăm thẳm. Đằng sau “mặt nạ” bi thảm là lòng yêu thương đời, khát sống của thi nhân, do đó đây đó trong Lửa thiêng còn tồn tại những cái thơ vào trẻo, “mang ngầm sức lực như men ủ nắng” (chữ cần sử dụng của Xuân Diệu), ngày nay họ đọc lại vẫn không có thấy gì lạc lõng: Trong giấc đẹp đang thấy trời mở rộng/ không gian hồng, đời nhuộm color hy vọng/ Tôi đang giơ tay để đón tiếp Đời (Lời dịu). Thời khắc đang đi nhịp thái bình(…) Ngoài đường buổi sớm thơm hương thơm mới/ Thú sống thơm hương thơm cỏ mới lên (Bình yên). Đúng như Xuân Diệu xác quyết trong lời tựa tập Lửa Thiêng: “Cái nhớ tiếc sớm, mẫu thương phòng ngừa ấy chẳng qua là sự trá hình của lòng say mê đời, là chiếc tật dĩ nhiên của kẻ yêu thương sự sống”9.
3.Xét trên bình diện phổ quát, cảm thức cô đơn cũng là vấn đề thường gặp mặt trong văn chương của rất nhiều thi nhân cơ mà tên tuổi đã trở bắt buộc gắn bó với nền văn hóa dân tộc: Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Xuân Diệu, Hàn mặc Tử, Nguyễn Bính...; cũng là 1 trong những đề tài thường chạm chán trong thơ của rất nhiều thi nhân danh tiếng trên nhân loại như: Lý Bạch, Thôi Hiệu, J.Goethe, A.Rimbaud, C.Baudelaire, P.Valéry, G.Apollinaire, S.Mallarmé, A.Puskin, M.Lermontov, S.Yesenin, Onga Becgon... Cảm thức đơn độc trong Lửa thiêng của Huy Cận không nằm ko kể quỹ đạo của tư duy thơ mang tính phổ quát lác toàn nhân loại. Vì vậy, sự hiện hữu cái tôi cô đơn bản thể vào thơ Huy Cận là giá trị minh chứng tư duy thơ của ông đã đuổi kịp với mẫu chảy của bốn duy thơ nhân loại. Tám mươi năm sẽ qua, kể từ khi Lửa thiêng ra đời, thi phẩm của Huy Cận đã có kiểm bệnh bởi thời gian, với nó đã chứng minh “Ngọc đau buồn, nguyên khối vẫn chưa tan”. Cảm thức đơn độc trong Lửa thiêng hoàn toàn có thể coi như một hóa học ngọc vào “khối sầu thiên cổ” của một thi sĩ nhưng mà suốt đời nhức đáu trung khu niệm: Người biết đấy, lòng tôi sạch sẽ lắm/ fan cho sao tôi giữ vậy, như gương/ phương diện trời đẹp, nhan sắc đời đua nở thắm/ Tôi đang đành mang nặng nghiệp thương yêu (Trình bày).
Xem thêm: Có nên mổ mắt cận không otofun, em hỏi tư vấn mổ mắt cận (tia mắt)
Xin mượn lời Xuân Diệu – người bạn tâm giao, tri kỷ một đời của Huy Cận vào lời tựa tập thơ Lửa Thiêng để tưởng nhớ về Huy Cận - thi sĩ của hôm qua, lúc này và đến muôn sau: “Chúng tôi khuây khỏa vào chuyện đời, nuốm lấp mang lại đầy cái khoảng không trong linh hồn…chúng tôi hại sầu, phải làm ngơ với thương nhớ dằng dặc. Nay tín đồ nói ra, chúng tôi càng lưu giữ lại; chúng tôi ngước góc nhìn lên cõi trời, nhằm hình ảnh hồn bọn chúng tôi. Cửa hàng chúng tôi cũng bơ vơ, mỗi hồn người là một trong cõi bơ vơ, họ đồng một riêng lẻ với nhau, vậy thì fan cũng bớt đơn chiếc một chút”10./.
QĐND - cùng với tôi, Huy Cận (1919-2005) trước sau vẫn là nhà thơ số một trong những nhà thơ bắt đầu (1932-1945). Sự xuất hiện của ông trên thi bọn Thơ mới có thể ví như mạch sóng ngầm, trầm bi thương xiết chảy trẻ trung và tràn trề sức khỏe giữa sôi nổi của cơn hồng thủy Thơ mới đang cuồn cuộn dưng trào, hòng cuốn bay đi bức tường chắn thành thơ ngàn năm thượng cổ Đông phương mà trong khi chưa tất cả hồi kết. Loại hồn bi hùng trong thơ Huy Cận là cái hồn ai oán của nam giới trai 19 tuổi đầy sức sinh sống mãnh liệt. Chính cái hồn buồn tươi tắn đầy sức sinh sống ấy đã làm ra sự ngôi trường cửu vào thơ ca của ông.
    |
| Nhà thơ Huy Cận. Ảnh tứ liệu |
Huy Cận gồm thơ đăng báo từ năm 1936. Ông đến in tập thơ đầu “Lửa thiêng” năm 1940 với lập tức phát triển thành tên tuổi số 1 của phong trào Thơ mới lúc bấy giờ. Tập “Lửa thiêng” bao phủ một nỗi bi quan mênh mang da diết. Thiên nhiên trong thơ ông bao la, hiu quạnh, đẹp và buồn. Nỗi bi lụy của phận người, của cuộc đời, bi đát về quê hương đất nước. Các tập thơ về sau của ông tuy có cố gắng hòa vào mạch sống lặng lẽ trong vũ trụ và cõi đời, nhưng vẫn phảng phất một nỗi bi ai man mác.
Tập “Lửa thiêng” chỉ gồm 50 bài xích thơ, tuy nhiên lại ghi một dấu ấn sâu đậm, đổi mới bước ngoặt đặc trưng cho tuyến phố đi của thơ ca dân tộc giữa cao trào Thơ new lúc ấy. Vào trong thời hạn 30 của nuốm kỷ trước, lúc mà một số loại thơ quy phạm viết theo lối Đường luật cổ xưa cũ kỹ sẽ quá chật chội, bức bối, không còn đủ kỹ năng phô diễn đầy đủ tâm trạng, cảm giác mới trong cõi thẳm sâu của trọng tâm hồn, thì cũng là lúc nhiều nhà thơ đương thời mạnh dạn viết cần những bài xích thơ mang âm hưởng mới của thời đại, với những cải tiến mạnh mẽ về cả nội dung và hiệ tượng thơ. Nhiều bàn cãi giữa bắt đầu và cũ diễn ra sôi nổi, thậm chí rất quyết liệt. Đúng thời gian đó, một tập thơ có tính đổi mới triệt để xuất hiện, đó đó là tập “Mấy vần thơ” của vắt Lữ. Với “Mấy vần thơ”, bạn đọc lần đầu tiên được biết đến một phong vị thơ hoàn toàn khác lạ, một trải nghiệm bắt đầu với một xúc cảm mới, trung tâm hồn mới, cách nhìn mới. Do thế, tức thì lập tức, “Mấy vần thơ” được vinh danh như là sự việc khởi xướng, một sự ban đầu của thời đại bắt đầu trong thi ca. Nó kết thúc mọi tranh cãi xung đột giữa cũ và mới, xuất hiện thêm một quả đât khác kỳ lạ đầy nhộn nhịp và háo hức, để rồi kế tiếp hàng loạt tập thơ tạo tiếng vang bự trên thi đàn liên tiếp ra đời: “Điêu tàn” (năm 1937) của Chế Lan Viên; “Thơ thơ” (năm 1938) của Xuân Diệu; “Tiếng thu” (năm 1939) của lưu Trọng Lư; “Thơ say” (năm 1940) của Vũ Hoàng Chương... Cũng chính vào tầm khoảng cao trào Thơ new đang dâng lên chót vót với đỉnh điểm Xuân Diệu là đại diện, thì ngoài ra trong sâu thẳm đâu đó, người đọc vẫn cảm giác còn vật gì gờn gợn, không trọn vẹn. Mẫu sự gờn gợn, chưa trọn vẹn ấy là gì, bạn ta chưa thể minh định rạch ròi bao gồm xác, nhưng cảm nhận thấy cái bắt đầu ấy đã đi quá xa chăng? Xa tới cả mới quá, Tây quá... Và này cũng là lúc “Lửa thiêng” ra đời. Sự ra đời của “Lửa thiêng” kiểu như một mặt hồ rộng lớn tĩnh lặng, cổ xưa Đông phương, như hy vọng kéo chững lại dòng chảy Thơ bắt đầu đang gầm gào cuộn xiết thân muôn hình vạn trạng thác ghềnh, cùng với những ầm ĩ náo động đậm chất Tây phương xa lạ, muôn vẻ sắc màu. Ngoài ra trong thẳm sâu tâm hồn của thi hào Huy Cận, sự rộng lớn, không giống lạ, mới mẻ và lạ mắt của châu âu cũng cảm thấy không được để ông thanh minh những xúc cảm những trắc ẩn, chân thực, thăm thẳm của trong tim ông. Tất cả phải vị lẽ đó mà sau những bài thơ đậm chất Tây phương, ông âm thầm trở về với nỗi ảm đạm vạn cổ Đông phương. Dòng hồn thơ ấy thẳm vời về sâu xa ký ức nghìn năm dân tộc. Ông cô đơn 1 mình giữa bao la Thơ mới, đơn độc trong chủ yếu cõi lòng, trong chính sự ồn ào náo cồn Thơ mới. Hợp lý và phải chăng chính nỗi niềm ấy đã biến chàng trai đang tràn trề sức của tuổi hai mươi lại mang trong bản thân một vai trung phong hồn thơ vạn cổ, nhưng lại đầy cuốn hút, trẻ con trung.
Cảm hứng trong thơ Huy Cận khác hẳn với vẻ ầm ĩ nồng cháy trong thơ Xuân Diệu. Ông không dìm mình lạc sâu vào trái đất Tây phương, mà lặng lẽ bộc bạch một cách trung thực nhất cõi lòng mình, chiếc cõi lòng do dự từ lúc nào đã bao phủ một nỗi bi thương xa xăm u tịch, cổ kính mà thâm trầm sâu sắc. Phần nhiều vần thơ của ông cất lên như tự một cõi bóng gió nào đó của cố kỉnh nhân: “Một hôm trận gió tình cảm lại/ Đứng ngẩn trông vời áo tè thơ” (“Học sinh”). Bên thơ bỗng dưng giật thót mình trước cơn cuồng phong mê sảng của Thơ mới, nên bần thần, ngơ ngác trông vời cam kết ức đẹp tươi đang trôi qua đi mất. Vì chưng vậy, lúc tĩnh tâm trở lại thì: “Lòng êm như cái thuyền bên trên bến/ Nghe rét đuc rút hạ giảm mui” (“Mưa”). Chao ôi! Nỗi bi quan ấy sao mà bát ngát diệu vợi hắt hiu mang đến thế. Nỗi ảm đạm ấy cũng chính là tâm trạng của thi sĩ sau những ầm ĩ náo động, âm thầm trở về cùng với chiều sâu tĩnh lặng thâm trầm của tri âm thượng cổ ngàn xưa.
Cảm thừa nhận vẻ đẹp mắt u hoài, rất có thể ví giống như những bức tranh thủy mang Đông phương vào thơ Huy Cận, nhằm ta biết một hồn thơ thâm trầm âm thầm giữa vũ trụ bao la nhưng hoang vắng 1-1 côi. Vào tập “Lửa thiêng”, những bài thơ trác việt tốt nhất là những bài xích mang màu sắc thâm u huyền bí Đông phương... Cùng với Huy Cận, “cái đẹp lúc nào cũng khá buồn”. Vì thế, ví như cái bi quan trong “Tràng giang” của ông cứ tầng thế hệ lớp nối tiếp nhau tựa như các đợt sóng xô dạt vào bất tận. Bản thân cái tên “Tràng giang” đang gợn lên một nỗi bi đát xa xăm thầm kín mà âm vang mênh mông. Ngay lập tức từ câu thơ đầu “Sóng gợn tràng giang ảm đạm điệp điệp” đã mang lại một thông tin về nỗi bi tráng sâu, chảy nhiều năm bất tận. Từ nỗi bi lụy điệp điệp gửi sang nỗi bi quan hai ngả “Con thuyền xuôi mái nước song song” rồi bỗng dưng vỡ òa ra “trăm ngả”, vày tâm nuốm “Củi một cành khô lạc mấy dòng”. Trường đoản cú nỗi bi tráng “điệp điệp” mang đến “song song” rồi òa ra “trăm ngả” đã trào dưng một nỗi bi ai cùng tận, nỗi buồn ẩn chứa bao nhức đớn, xót xa. Một nỗi bi thương chơ vơ không vị trí bấu víu, bị dồn đến bước đường cùng trong vô định thời gian “lạc mấy dòng”... Thì còn đâu có chỗ cho việc hồ hởi, sung sướng náo đụng kiểu “Hỡi xuân hồng, ta mong muốn cắn vào ngươi!” như Xuân Diệu nữa.
Cái bi đát của “Tràng giang” cứ lổng chổng tan loãng vắng ngắt từ đụng cát nhỏ dại lan sang tận nơi chợ chiều phía buôn bản xa, rồi trở nên tân tiến mở rộng lớn đến: “Nắng xuống, trời lên sâu chót vót/ Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”. Lớp lớp nỗi bi thảm triền miên trên tuyến đường vô định “Bèo dạt về đâu, sản phẩm nối hàng” nhằm trở về cùng với “Lòng quê dợn dợn vời nhỏ nước/ Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”. Cái bi ai sao mà lại vắng lặng, hoang vu cho thế, cái bi ai của nỗi day xong xuôi khôn nguôi về tình người, tình đời thân sa mạc cô đơn, dường như vắng bóng mọi sinh linh trên mặt đất. Nó chặn lại mọi khát vọng mong manh của con bạn trên con phố vô định...
Có lẽ trong toàn bộ các nhà thơ mới, Huy Cận là fan mang trong bản thân niềm trắc ẩn thầm bí mật sâu xa nhất. “Tai nương nước giọt mái nhà/ Nghe trời nặng nặng, nghe ta bi thảm buồn” (“Buồn tối mưa”). Chiếc sự nghe nỗi bi thiết này không phải nghe bên ngoài, nghe bằng tai mà nghe bằng tâm cảm thẳm sâu của thi sĩ. Chỉ với giọt nước rơi trên mái nhà mà “Lòng run thêm rét nỗi hàn bao la”. Chính phiên bản thân Huy Cận tự nhận: “Chàng Huy Cận lúc xưa xuất xắc sầu lắm”. Nhưng cái sầu, cái bi ai của Huy Cận lại với vẻ đẹp nhất thâm trầm của Đông phương, của dân tộc. Đọc thơ ông, tự sâu thẳm lòng ta dào lên niềm xúc động âu yếm sâu sắc. Đi suốt tập “Lửa thiêng”, ta bắt gặp triền miên nỗi bi thiết mênh với sâu thẳm. Nỗi buồn Huy Cận hay là bột phát, vô cớ mà thoải mái và tự nhiên như thiết yếu con người ông. Nỗi buồn được xem là “ảo não bậc nhất” ấy, đậm sâu mà lại vẫn thanh thoát lạ thường. Nó ko gay gắt, tức bực kiểu “Mà xuân hết, tức thị tôi cũng mất/ Lòng tôi rộng, tuy vậy lượng trời cứ chật” (“Vội vàng”-Xuân Diệu) xuất xắc “Người ta khổ bởi vì cố chen ngõ chật/ cửa ngõ đóng bưng phải càng quyết xông vào/ Rồi bị thương, fan ta duy trì gươm dao/ không muốn chữa, không chịu lành thú độc” (“Dại khờ”-Xuân Diệu). Cái bi ai của Huy Cận là cái ảm đạm đẹp, cái bi tráng mang xu hướng lãng mạn, của lý tưởng thẩm mỹ và làm đẹp trong thiết yếu con người cá nhân nhà thơ. Cái bi đát về thân phận con người giữa vũ trụ bao la. Nó chính là cái đẹp, là sự chiến thắng của thơ. Nỗi bi thảm ấy là cảm thức về con người thiên nhiên, vũ trụ, luôn khao khát vươn lên đi tìm kiếm ánh sáng của việc sống dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Lần theo “Những chân xa vắng tanh dặm mòn lẻ loi” nhưng nghe “Trăm muôn giọt dịu nối lời vu vơ” (“Buồn tối mưa”) để nhận biết tiếng tiền nhân cổ xưa vang vọng vào thơ ông. “Vạn lý sầu lên núi tiếp mây” (“Vạn lý tình”), “Buồn gieo theo gió veo hồ”, “Phất phơ bi thảm tự thuở xưa thổi về” (“Chiều xưa”). Hồn thơ thi sĩ âm thầm lặng lẽ trôi về miền xa xăm, mà ngẩn ngơ níu giữ: “Xuống rừng nẻo thuộc chú ý thu mới về/ nhan sắc trời trôi nhạt bên dưới khe/ Chim đi lá rụng, cành nghe giá buốt lùng” (“Thu rừng”). Mẫu nỗi bi quan ấy thăm thẳm chùng xuống cho tận đáy: “Ôi nắng kim cương sao cơ mà nhớ nhung/ bao gồm ai bầy lẻ nhằm tơ chùng?” (“Nhớ hờ”)...
Hồn bi hùng Huy Cận không đột nhiên mà có. Chúng ta biết vào thời bấy giờ, buôn bản hội vn đang trong quy trình tiến độ ngổn ngang muôn nỗi. Cuộc sống thường ngày rối ren, tơi bời của xóm hội nửa thực dân, nửa phong kiến dẫn đến trung ương trạng u uất, bi ai rầu, lạc lõng giữa nuốm gian của các nhà thơ. Bạn dạng thân Huy Cận cũng mệt nhọc mỏi, ngột ngạt và khó thở giữa hiện tại của fan dân bị mất nước, ngập cả thói hỏng tật xấu, bức bối bắt buộc tự nó đã dẫn trung khu hồn thi sĩ của ông quay trở lại đắm mình trong tòa lâu đài thi ca cổ kính địa điểm tiền nhân. Dòng buồn, sự trống rỗng, cô đơn trong thơ ông là cái bi thương mang đậm truyền thống thẩm mỹ thơ ca dân tộc. Trường hợp Xuân Diệu luôn luôn mộng mơ, cứ bám riết vào khu đất mà nồng thắm say đắm thì Huy Cận vừa thâm thúy thâm trầm, vừa cao xa thăm thẳm...
Tiếng thơ của ông chứa lên như giờ đồng hồ vọng từ nghìn năm trước. Vẻ rất đẹp của tiếng thơ ông nghe như khúc độc huyền thay vút lên giữa tối trăng thu tĩnh lặng bên hồ Ngọc Bích. Một ai đó dấn xét: chủ yếu bằng nghệ thuật kỳ ảo, vừa thông thái vừa giản dị, vừa thiên hà vừa ngày thường, mà thơ ông đã đoạt đến tính thịnh hành của nhân loại...
Huy Cận-nhà thơ bi hùng nhất trong những nhà thơ new và cũng chính là nhà thơ cùng với những siêu phẩm thơ còn sinh sống mãi thuộc thời gian.
